Ubezpieczenia należności handlowych
Poniżej przedstawiam w kilku zdaniach podstawowe tematy poruszane na stronie www.rozumiemOWU.pl.
W każdej z takich "pigułek wiedzy" podaję linki do artykułów poświęconych temu zagadnieniu. Czasem polecam również publikacje na innych stronach www.
Mam nadzieję, że taka krótka forma zachęci Cię do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami i ułatwi poruszanie się po stronie. Pigułki uzupełniam na bieżąco.
Ubezpieczenie należności to ochrona należności handlowych płatnych w kredycie kupieckim przed ryzykiem nieotrzymania płatności od kontrahenta.
Przedsiębiorca sprzedający towar lub usługę w odroczonym terminie płatności nie ma pewności, że otrzyma od odbiorcy pieniądze za ten towar czy usługę, zgodnie z wystawioną fakturą. To ryzyko jest przejmowane przez ubezpieczyciela kredytu kupieckiego, który w takiej sytuacji zrekompensuje przedsiębiorcy straty wypłacając odszkodowanie.
Strona www.rozumiemOWU.pl jest w większości poświęcona ubezpieczeniu należności (zobacz kategorię tłumaczę OWU). Polecam jeden z podstawowych artykułów na ten temat Jakie są korzyści z ubezpieczenia należności oraz poradnik dla przedsiębiorców Jak wybrać ubezpieczenie należności?
Broker to niezależny od ubezpieczyciela pośrednik ubezpieczeniowy, reprezentuje wyłącznie klienta, działa wyłącznie na zlecenie i w imieniu klienta. Usługi brokerskie są dla klienta bezpłatne.
Broker ma za zadanie:
- zebrać dane firmy i przeanalizować ryzyko, wybrać ubezpieczycieli i złożyć im zapytania ofertowe, przeanalizować otrzymane oferty,
- wynegocjować najkorzystniejsze warunki ubezpieczenia, zarekomendować firmie wybraną ofertę i po podjęciu decyzji przez klienta doprowadzić do zawarcia umowy ubezpieczenia,
- po podpisaniu umowy przeszkolić pracowników klienta z obsługi umowy, wyjaśniać obowiązki i procedury,
- w trakcie trwania umowy ubezpieczenia wspierać w obsłudze polisy, przypominać o ważnych terminach, renegocjować warunki umowy,
- w razie braku płatności od kontrahenta wspierać klienta w zebraniu i opracowaniu dokumentacji, złożeniu odpowiednich dokumentów ubezpieczycielowi, nadzorować proces likwidacji szkody.
Broker powinien mieć doświadczenie w sprzedaży i obsłudze ubezpieczeń należności, powinien znać ofertę towarzystw ubezpieczeniowych oferujących polisy zabezpieczające kredyt kupiecki, powinien znać dokumentację handlową krajową i eksportową. O brokerze piszę TUTAJ.
Prawo do odszkodowania przysługujące Ci z umowy ubezpieczenia możesz scedować na dowolny podmiot jako zabezpieczenie jego roszczeń wobec Twojej firmy.
Najczęściej cesja jest stosowana jako zabezpieczenie finansowania w formie kredytu bankowego. Również stosują ją faktorzy jako zabezpieczenie faktoringu. O problemach z cesją na faktora piszę w artykule Umowa ubezpieczenia jako zabezpieczenie faktoringu i Faktoring z polisą klienta.
Faktoring to usługa polegająca na wykupie niewymagalnych faktur przez faktora (instytucję finansową) od faktoranta (przedsiębiorcy). Dzięki faktoringowi otrzymasz pieniądze (zaliczkę w wysokości np 80%) od razu po wystawieniu faktury, nie będziesz musiał czekać aż kontrahent zapłaci w terminie płatności ustalonym na fakturze. Jest to wygodny sposób finansowania, dodatkowo połączony z usługą zarządzania należnościami, windykacją i (w przypadku faktoringu pełnego) przejęciem ryzyka niewypłacalności kontrahenta. Faktoring może być niepełny, czyli bez przejęcia ryzyka - jeśli odbiorca nie zapłaci w terminie faktor zażąda zwrotu wypłaconej Ci zaliczki (inaczej faktoring z regresem) - lub pełny, czyli właśnie z przejęciem ryzyka (inaczej bez regresu do faktoranta).
O faktoringu piszę w następujących artykułach: Jaki wybrać faktoring - pełny czy niepełny?, Jak prawidłowo zabezpieczyć faktoring polisą przedsiębiorcy? oraz Umowa ubezpieczenia jako zabezpieczenie faktoringu.
Kontrahent nie jest stroną umowy ubezpieczenia, ale bez niego polisa nie miałaby sensu. Kontrahent to przedsiębiorca kupujący towar lub usługę na podstawie zawartej z Twoją firmą umowy kupna-sprzedaży, na warunkach kredytu kupieckiego, zobowiązany do zapłaty. Kontrahentów można podzielić na krajowych i zagranicznych. Z ochrony ubezpieczeniowej standardowo wyłączeni są kontrahenci powiązani i tacy, których upadłości nie można ogłosić - choć są wyjątki od tych zasad.
Kontrahent jest oceniany przez ubezpieczyciela na podstawie danych, które mu przekazujesz we wniosku o ubezpieczenie.
O kontrahencie przeczytasz w artykule Rola kontrahenta w umowie ubezpieczenia oraz w artykule Jakie wypadki obejmuje ryzyko handlowe - definicje, bo właśnie kontrahenta dotyczy ryzyko handlowe.
Zobacz też, jak zabezpieczyć się przed sporem z kontrahentem Spór z kontrahentem a ubezpieczenie należności oraz jakie rekomenduję Sposoby na nierzetelnych płatników
Na koszt ubezpieczenia składa się przede wszystkim składka ubezpieczeniowa. Jest ona obowiązkowym elementem umowy ubezpieczenia. Może być płatna w ratach miesięcznych, kwartalnych, z rozliczeniem rocznym lub bez, jednorazowo z góry itd. Drugim istotnym, choć już nie obowiązkowym, kosztem ubezpieczenia jest opłata za ocenę ryzyka kontrahenta i monitorowanie jego sytuacji finansowej. Kolejna opłata to opłata za windykację należności. Czasem naliczane są również inne opłaty.
O tym wszystkim piszę w artykule Jaki jest koszt ubezpieczenia należności.
Kredyt kupiecki to po prostu sprzedaż z odroczonym terminem płatności. Mamy z nim do czynienia w sytuacji, gdy dostawca/sprzedający wydaje towar, a płatność za towar następuje dopiero po jego wydaniu. Udzielanie kredytu kupieckiego wiąże się z ryzykiem nieotrzymania płatności. Kredytu kupieckiego udzielasz, żeby być bardziej konkurencyjnym, czasem jest to warunek podjęcia współpracy przez odbiorcę. Możesz przyjąć jedną z trzech strategii udzielania kredytu kupieckiego:
- dynamiczną - sprzedawać dużo (najlepiej niewielkie wartościowo transakcje), dużej ilości kontrahentów bez zabezpieczania płatności - na wysokim ryzyku, licząc na pokrycie ewentualnych strat zwiększonym obrotem,
- konserwatywną - współpracować w kredycie kupieckim tylko ze sprawdzonymi kontrahentami, od pozostałych wymagając przedpłat - ryzyko niewielkie, ale i szanse rozwoju ograniczone
- elastyczną - zarządzać ryzykiem kredytowym, aktywnie szukać kontrahentów, zabezpieczać i monitorować ryzyko kredytowe - bezpiecznie i jednocześnie dynamicznie.
Polecam artykuł o Kredycie kupieckim.
Limit kredytowy to maksymalne saldo należności od danego kontrahenta, które jest objęte ochroną ubezpieczeniową. Nie powinieneś sprzedawać powyżej tej wartości.
Limit kredytowy jest odnawialny, to znaczy, że jeśli wcześniejsze należności zostały spłacone to do wysokości ustalonego limitu kredytowego można sprzedać i zafakturować następną dostawę.
Limit kredytowy to również górna granica wypłaconego odszkodowania. Jego wysokość jest równa wartości szkody minus udział własny, pod warunkiem, że wartość szkody mieści się w limicie kredytowym kontrahenta (w wysokości ustalonej na dzień powstania należności).
O limicie kredytowym napisałam w artykule Jaki jest limit wypłaty odszkodowania oraz wspomniałam w artykule Umowa ubezpieczenia należności - strony, elementy, zasady zawarcia.
Odszkodowanie to rekompensata za poniesione straty w związku ze zdarzeniami wskazanymi w umowie ubezpieczenia i na warunkach określonych w umowie ubezpieczenia. O odszkodowaniach będę jeszcze pisać, ale już teraz polecam artykuł Jaki jest limit wypłaty odszkodowania.
Ryzyko handlowe to podstawowe ryzyko, przed którym chronią ubezpieczenia należności. Jest to ryzyko związane z kontrahentam i jego sytuacją finansową. Składa się na nie niewypłacalność prawnie stwierdzona i opóźnienie w płatności.
O ryzyku handlowym piszę w artykule Jakie wypadki obejmuje ryzyko handlowe - definicje oraz wspominam w artykule Jakie ryzyka występują w transakcjach handlowych W artykule Zmiany prawa '2016 wspominam o zmianach mających wpływ na definicję ryzyka handlowego.
Ryzyko polityczne, to ryzyko otoczenia, kraju kontrahenta. Czyli wszystkie te zdarzenia niezależne od kontrahenta, które wpływają na jego działalność, możliwość realizacji transakcji, a w szczególności na zapłatę przez niego należności wynikającej z umowy. Ryzyko polityczne to takie zdarzenia jak wojna, masowe strajki, rozruchy, ale także zmiany przepisów prawnych uniemożliwiające realizację kontraktu w tym transfer pieniędzy za granicę. Przeczytaj o Polisie na Wschód, która chroni również od ryzyka politycznego.
Spór to jakiekolwiek zakwestionowanie przez kontrahenta sposobu zrealizowania umowy sprzedaży. Należności sporne są nieubezpieczone, a koszty rozstrzygnięcia sporu i windykacji należności spornych ponosi Twoja firma. Jak radzić sobie ze sporem napisałam w artykule Spór z kontrahentem a ubezpieczenie należności
Termin płatności powinien być precyzyjnie ustalony na fakturze, tak aby można było dokładnie określić datę wymagalności faktury. Dopuszczalne maksymalne odroczenie terminu płatności (tj okres kredytu kupieckiego) określa umowa ubezpieczenia.
O terminie płatności piszę w artykule Jak jednoznacznie i zgodnie z umową ubezpieczenia ustalić termin płatności oraz rozwijam temat w Czy można przedłużyć termin płatności po jego upływie?
Udział własny jest określony procentowo, wynosi najczęściej od 5 do 20% i jest tą częścią szkody, za którą ponosisz Ty odpowiedzialność. Odszkodowanie jest bowiem wyliczane jako wartość szkody (objętej ubezpieczeniem) minus udział własny. Ma on na celu zmobilizowanie Cię do rzetelnego zarządzania należnościami.
Polecam artykuł Czemu służy, ile wynosi i jak działa udział własny w szkodzie