Umowa ubezpieczenia jest zawierana między przedsiębiorcą sprzedającym swoje towary / usługi w kredycie kupieckim a towarzystwem ubezpieczeniowym.
Jakie są strony umowy ubezpieczenia? Czy kontrahent jest stroną umowy? Z jakich dokumentów składa się umowa ubezpieczenia? Jaka jest procedura zawierania umowy ubezpieczenia?
w skrócie
Umowa ubezpieczenia należności zawierana jest między przedsiębiorcą - Ubezpieczającym, a towarzystwem ubezpieczeniowym - ubezpieczycielem. Kontrahent nie jest stroną umowy ubezpieczenia i nawet nie musi wiedzieć o niej.
Umowa ubezpieczenia składa się z:
- ogólnych warunków ubezpieczenia,
- warunków indywidualnych, szczegółowych,
- limitów kredytowych przyznanych na kontrahentów
Wniosek o ubezpieczenie jest podstawą zawarcia umowy ubezpieczenia, zazwyczaj nie jest jej elementem.
Umowa ubezpieczenia jest podpisywana przez osoby do tego upoważnione - reprezentujące strony. Dotyczy to również wszystkich aneksów zmieniających warunki umowy. Limity kredytowe nie są podpisywane przez Ubezpieczającego - są jednostronną decyzją ubezpieczyciela.
Strony umowy ubezpieczenia
Przedsiębiorca określany w umowie ubezpieczenia również jako Ubezpieczający (tzn. ten, który ubezpiecza swoje należności), eksporter, dostawca, sprzedawca.
Przedsiębiorca jest stroną umowy ubezpieczenia, bo to on ponosi ryzyko nieotrzymania płatności od kontrahenta. Nie może tego ryzyka zabezpieczyć kontrahent, bo od niego w zasadniczej części zależy, czy zapłaci czy nie.
Zwracam na to uwagę, gdyż czasem zdarza się, że dostawca, żądając zabezpieczenia płatności za wysyłany przez siebie towar sugeruje kontrahentowi wykupienie polisy. Kontrahent mógłby przedstawić np. bankową gwarancję zapłaty, ale nie może ubezpieczyć należności, które sam powinien zapłacić.
Jeśli umowa jest zawierana z dużą firmą może się zdarzyć, że po stronie ubezpieczającego jest kilka podmiotów (najczęściej powiązanych ze sobą). Mogą to być ubezpieczający solidarni lub współubezpieczeni. W takiej umowie ochroną są objęte zarówno należności przysługujące ubezpieczającemu jak i współubezpieczonemu (lub kilku współubezpieczonym). Warunki ochrony należności współubezpieczonych określa umowa ubezpieczenia. Dla rozjaśnienia tego skomplikowanego wywodu językowego proponuję spojrzeć na rysunek poniżej.
Towarzystwo ubezpieczeniowe to inaczej ubezpieczyciel, najczęściej w umowie ubezpieczenia określany skróconą nazwą własną.
Kontrahent
Kontrahent to inaczej dłużnik, płatnik, odbiorca (jeśli jednocześnie jest płatnikiem), to strona umowy sprzedaży łączącej go z przedsiębiorcą. Kontrahent nie jest stroną umowy ubezpieczenia. Może nawet nie wiedzieć o tym, że należności od niego są przedmiotem ubezpieczenia.
Umowa ubezpieczenia należności
Umowa ubezpieczenia kredytu kupieckiego składa się zazwyczaj z:
- ogólnych warunków ubezpieczenia (to właśnie OWU, które ja rozumiem i Tobie pomogę zrozumieć 🙂 ) określających wzorcowe zasady ochrony ubezpieczeniowej ustalone przez ubezpieczyciela
- warunków szczegółowych zwanych polisą, warunkami indywidualnymi, umową ubezpieczenia, które precyzują szczegóły umowy takie jak warunki finansowe - składkę, opłaty, udział własny, maksymalną kwotę odszkodowań (bez obaw - wszystkie te pojęcia będę sukcesywnie wyjaśniać), ale także zmiany warunków ochrony w stosunku do OWU, uściślenia, modyfikacje i wszelkie wynegocjowane przez strony warunki,
- limitów kredytowych - decyzji określających wysokość i pozostałe parametry limitu kredytowego dla każdego kontrahenta ocenianego przez ubezpieczyciela.
Tak zazwyczaj wygląda umowa ubezpieczenia,
a tak to funkcjonuje, gdy po stronie ubezpieczającego jest kilka podmiotów
Wniosek o ubezpieczenie
Zasadniczo wniosek nie jest częścią umowy ubezpieczenia, ale umowa jest przygotowywana na podstawie wymaganych we wniosku danych. Umowa może odwoływać się do wniosku, czasem wniosek po podpisaniu przez obie strony staje się umową ubezpieczenia.
Podpisanie umowy ubezpieczenia
Umowa ubezpieczenia powinna być podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania stron, a wszystkie zmiany w umowie powinny być wprowadzane na piśmie pod rygorem nieważności. Aneks do umowy również powinien być podpisany zgodnie z reprezentacją przez obie strony.
Zasada uzgodnienia zmian w umowie i obustronnego podpisania nie dotyczy jednak limitu kredytowego.
Decyzja ustalająca, zmieniająca czy anulująca limit kredytowy zawsze jest jednostronną decyzją ubezpieczyciela. Może to być decyzja na wniosek ubezpieczającego (ustalenie lub zmiana wysokości limitu lub któregokolwiek z warunków decyzji limitowej) wtedy, gdy ubezpieczający włącza do umowy nowego kontrahenta, chce otrzymać wyższy limit na już ubezpieczonego kontrahenta lub np. zmienia ustalony termin płatności. Ale może to być autonomiczna decyzja ubezpieczyciela wynikająca z bieżącej oceny, monitorowania sytuacji finansowej kontrahenta.
Ubezpieczyciel może stwierdzić, że wyniki finansowe firmy na tyle się pogorszyły że konieczne jest zmniejszenie limitu np. o 50%. Lub że kontrahent opóźnia się z płatnością innym przedsiębiorcom co stanowi znaczne zwiększenie się ryzyka, że i Tobie nie zapłaci - dlatego anuluje limit na Twojej umowie. Czyli na decyzji limitowej widnieje podpis tylko ubezpieczyciela.
sprawdź, co rozumiem pod pojęciem
Kredyt kupiecki to po prostu sprzedaż z odroczonym terminem płatności. Mamy z nim do czynienia w sytuacji, gdy dostawca/sprzedający wydaje towar, a płatność za towar następuje dopiero po jego wydaniu. Polecam artykuły o kredycie kupieckim.
Limit kredytowy w odniesieniu do kredytu kupieckiego oznacza maksymalne dopuszczalne saldo należności. Jeśli przedsiębiorca ustala dla swojego kontrahenta limit kredytowy np. 500.000 zł oznacza to, że realizuje dostawy do momentu, aż saldo należności osiągnie kwotę maksymalnie 500.000 zł. Nie powinien wysłać towaru na kwotę, która spowodowałaby przekroczenie tego limitu. Po to, żeby zrealizować kolejną dostawę kontrahent musi spłacić część należności tak, aby saldo odpowiednio obniżyło się. Analogicznie działa limit kredytowy ustalany przez ubezpieczyciela. O limicie kredytowym napisałam w artykule Jaki jest limit wypłaty odszkodowania.
Należność to wartość towaru / usługi wynikająca z faktury. Należność w kredycie kupieckim powstaje po spełnieniu świadczenia przez sprzedającego (dostawie towaru lub zrealizowaniu usługi i potwierdzeniu tego faktu wystawioną fakturą.
