Czytając ogólne warunki ubezpieczenia pewnie trafiłeś na zapis wyłączający należności sporne z ubezpieczenia bądź stwierdzający, że przedmiotem ubezpieczenia są należności bezsporne. Co to takiego te należności sporne czy bezsporne? Kiedy występuje spór i skąd wiadomo, że spór faktycznie powstał?
Czy jeśli kontrahent twierdzi, że nie zamawiał towaru, który otrzymał i nie zamierza za niego zapłacić, a Ty uważasz inaczej to ubezpieczyciel uzna to za spór czy nie?
w skrócie
Spór to jakiekolwiek zakwestionowanie przez kontrahenta sposobu zrealizowania umowy sprzedaży. Należności sporne są nieubezpieczone, a koszty rozstrzygnięcia sporu i windykacji należności spornych ponosi Twoja firma.
- Zwróć uwagę, jakie zapisy umowy ubezpieczenia regulują kwestię należności spornych.
- Pamiętaj o prawidłowym dokumentowaniu transakcji, o spójności dokumentów między sobą, o uzyskaniu potwierdzenia, że kontrahent otrzymał towar i go akceptuje oraz, że uznaje należność wynikającą z faktury.
- Jeśli kontrahent kwestionuje należność postaraj się uzyskać uznanie chociaż części długu.
- Działaj szybko, dokumentuj swoje działania, zbieraj korespondencję.
- Sprawdź jakie masz obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia i zgłoś w odpowiednim terminie, że masz problem z odzyskaniem należności.
- Pytaj ubezpieczyciela, jeśli masz wątpliwości.
Zacznijmy od definicji
spór
Zobacz definicje z różnych OWU
- "zarzut (sądowy, pozasądowy) zgłoszony przez kontrahenta w stosunku do należności Ubezpieczającego, w którym kontrahent nie uznaje roszczeń Ubezpieczającego o zapłatę należności, kwestionując w szczególności wymagalność należności, wykonanie lub należyte wykonanie przez Ubezpieczającego zobowiązań wynikających z umowy sprzedaży co do zasady lub co do wysokości, albo zgłasza nieuznane przez Ubezpieczającego roszczenia wzajemne lub potrącenia swoich należności z należnościami Ubezpieczającego"
- "jakikolwiek spór (sądowy, pozasądowy) pomiędzy Ubezpieczającym a dłużnikiem, w szczególności w przedmiocie wymagalności, zasadności i wysokości niezaspokojonego roszczenia Ubezpieczającego lub roszczenia dłużnika przeciwko Ubezpieczającemu"
- "wszelkie rozbieżności między Ubezpieczającym a dłużnikiem lub osobą trzecią dotyczące wymagalności, zasadności lub wysokości należności, w tym rozbieżności dotyczące potrącenia kwot przez dłużnika w przypadku istnienia wobec niego innych zobowiązań"
zwiń
należność sporna
Zobacz definicje z różnych OWU
- "należność będąca przedmiotem sporu, chyba że ubezpieczyciel na podstawie zgromadzonych dokumentów uznaje, że zarzut zgłoszony przez kontrahenta nie ma prawnego ani faktycznego uzasadnienia"
- "Ubezpieczona należność niezapłacona na skutek zakwestionowania jej wysokości lub zasadności, lub ze względu na brak zgody na potrącenie wierzytelności Ubezpieczonego wobec Klienta lub brak zgody na realizację określonego prawa Ubezpieczonego."
zwiń
Co to oznacza w praktyce?
Przekładając na prostszy język oznacza to, że zazwyczaj spór rozumiany jest przez ubezpieczyciela bardzo szeroko jako jakiekolwiek zakwestionowanie przez kontrahenta sposobu zrealizowania umowy sprzedaży (jakości towaru, terminu dostarczenia, opakowania itp.) lub kwoty należności. Spór występuje również wtedy, gdy kupujący potrącił sobie kwotę faktury od kwoty należności od sprzedającego bez jego zgody. Nie spotkałam się z zawężeniem definicji sporu np. do sporu sądowego. Sprawdź jak to wygląda w Twojej umowie.
Ochroną ubezpieczeniową są objęte należności bezsporne. Dotyczy to również części należności. Jeśli kontrahent nie chce zapłacić faktury, bo twierdzi, że jej wartość jest zawyżona to należy przede wszystkim uzyskać od niego deklarację, jaką kwotę akceptuje (uznanie długu). Wtedy ta wartość jest bezsporna i już jest objęta ochroną ubezpieczeniową. Więc w sytuacji, gdy nie zostanie zapłacona, a wszystkie pozostałe warunki umowy zostaną dotrzymane - ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie wyliczone od bezspornej części należności.
Ma to również znaczenie dla podjęcia działań windykacyjnych. Jeśli cała należność jest sporna to ubezpieczyciel często nie podejmuje w ogóle windykacji i zawiesza ją do momentu rozstrzygnięcia sądowego lub uznania długu. Jeśli chociaż część należności jest bezsporna i objęta ochroną to ubezpieczyciel ją windykuje. A w praktyce windykuje całą należność, gdyż bez sensu byłoby występowanie w imieniu przedsiębiorcy z roszczeniem do kontrahenta o część należności wynikającej z faktury.
Jak ocenić zasadność sporu?
Obawiasz się sytuacji, w której Twój kontrahent, mając kłopoty finansowe lub nie chcąc zapłacić należności, kwestionuje należność nie mając, w Twojej ocenie, do tego żadnych podstaw. Jak ubezpieczyciel ocenia, czy spór jest faktyczny czy tylko wymyślony?
- Trzeba pamiętać, że ubezpieczyciel jest specjalistą od oceny ryzyka, windykacji, oceny ochrony ubezpieczeniowej, ale nie np. od konstrukcji maszyn czy usług budowlanych. Nie jest w stanie ocenić merytorycznie zarzutów podnoszonych przez kontrahenta w odniesieniu do towaru czy usługi. Jedyne co może ocenić to dokumentację. Po pierwsze sprawdza czy spór faktycznie został zgłoszony przez kontrahenta - raczej brane są pod uwagę dokumenty podpisane, a nie zgłoszenia telefoniczne, czy mailowe. Po drugie ubezpieczyciel bada dokumenty kontraktowe. Jeśli transakcja jest prawidłowo udokumentowana i nie ma sprzeczności między dokumentami, może uznać, że sporu nie ma. Zapisy dające ubezpieczycielowi taką możliwość czasem pojawiają się w ogólnych warunkach ubezpieczenia.
- Jednak w przypadku, gdy np. dokumenty są sprzeczne między sobą, a kontrahent na piśmie zgłosił roszczenie, wtedy uznanie, że należność jest bezsporna następuje w sytuacji, gdy dłużnik uzna dług. Trzeba więc o takie uznanie długu zabiegać i je jak najszybciej od niego wyegzekwować. Należy jednak pamiętać, że zarzut może być podniesiony również po wcześniejszym uznaniu długu. Kontrahent ma do tego prawo w każdym momencie.
- Jeśli nie da się sprawy załatwić polubownie trzeba wnieść sprawę do sądu. Po rozstrzygnięciu sporu na korzyść sprzedającego szkoda powstaje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia i ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie.
Spór a koszty związane z ubezpieczeniem
Przeważnie w umowach ubezpieczenia koszty postępowania przed wypłatą odszkodowania mające na celu odzyskanie należności bierze na siebie ubezpieczyciel. W przypadku, gdy klient zawiera odrębną umowę na windykację należności trzeba sprawdzić jak to jest ustalone w tej umowie. Często ubezpieczyciel zwraca klientowi koszt windykacji prowadzonej przez firmę windykacyjną. W sytuacji, gdy pojawia się spór to:
- koszty jego rozstrzygnięcia ponosi ubezpieczający
- koszty windykacji w odniesieniu do należności spornej, jeśli windykacja zostanie podjęta, są ponoszone przez ubezpieczającego
- jeśli należność staje się bezsporna (rozstrzygnięta przez sąd lub uznana przez dłużnika) to koszty windykacji ponoszone są tak jak w odniesieniu do należności bezspornych (czyli zazwyczaj przez ubezpieczyciela)
sprawdź, co rozumiem pod pojęciem
O kontrahencie przeczytasz w artykule Rola kontrahenta w umowie ubezpieczenia oraz w artykule Jakie wypadki obejmuje ryzyko handlowe - definicje, bo właśnie kontrahenta dotyczy ryzyko handlowe. Zobacz też, jakie rekomenduję Sposoby na nierzetelnych płatników
